Iran – Yazd

Azja
05 sierpnia 2018
By Hooltaye

Yazd to jedno z najstarszych miast świata. Otoczony jest przez dwie pustynie, Wielką Pustynię Słoną i Pustynię Lut.Yazd jest oazą leżącą u północnego podnóża gór Kuh-e Rud w środkowym Iranie. Nawet jeżeli się zgubimy w tym półmilionowym mieście, to i tak trafimy na pustynię. Jadąc do Yazd mijamy surowe, pozbawione roślinności krajobrazy.To co nas uderza, to latem suche powietrze i pustynny pył. Zimą bywa tu śnieg.

Dla nas jedno z najpiękniejszych miast Iranu, oczywiście chodzi wyłącznie o stare miasto. Poza nim jest szaro i paskudnie.

Będąc pierwszym razem w Yazd, zatrzymaliśmy się w Hotel Silk Road.
Jest on położony jest na obrzeżach najstarszej części miasta w kilkusetletnim tradycyjnym, perskim domu. Kilkanaście czystych i przyjemnych pokoików, duży dziedziniec z miejscami do wypoczynku, miła obsługa i w menu obok perskich, również europejskie dania. Do tego darmowy wi-fi. Zatrzymują się tu głównie zagraniczni turyści.

Tuż obok hotelu jest przepiękny meczet Piątkowy z bardzo wysokimi minaretami. Wszędzie widzimy tłumy kobiet w czerni. Przyglądają się w milczeniu mojemu szalowi w różowym kolorze, młodsze pozdrawiają i zagadują.Ta czerń i pustynne, upalne powietrze trochę mnie przytłoczyły w czasie pierwszej podróży.

Trzy lata później

Tym razem, po trzech latach, wybraliśmy klimatyczny hotel Kohan. Przyjechaliśmy późnym wieczorem i nie zdążyliśmy na jedno z najważniejszych świąt-Aszura. Święto trwa siedem dni, właśnie się kończyło.

Rano ruszamy na zwiedzanie. Wchodzimy w labirynt niesamowitych uliczek i zaułków starego miasta. Domy wybudowane są z gliniano-piaskowych cegieł.W cieniu wąziutkich uliczek i arkad schronić się można latem przed przytłaczającym upałem. Mamy wrażenie jakby tu nikt nie mieszkał. Można się tu zgubić, bo nie ma nazw ulic, a każda z nich jest podobna do siebie.
Mamy zachmurzone niebo, ale jest ciepło.W całym mieście powiewają czarne flagi, pozostałość po święcie Aszura.Trochę upiorny widok.
Czasami słychać głosy dochodzące z domostw, jak duchy przemykają kobiety w czadorach, mijają nas młodzieńcy na zdezelowanych motorkach.

Ta część miasta praktycznie nie zmieniła się od czasów, kiedy Jedwabny Szlak był główną arterią komunikacyjną łączącą zachód ze wschodem. Uliczkami można się włóczyć godzinami, całym ciałem wchłaniając w siebie echa baśni z tysiąca i jednej nocy. Stare miasto w Yazd jest wpisane na listę UNESCO.

Nad dachami starego Yazd widnieją specjalne konstrukcje zwane badgir, czyli wiatrołapy.Wyłapują one nawet najmniejszy ruch wiatru schładzając dom. Bardzo ciekawa perska wersja klimatyzacji.

Z uwagi na pustynne uwarunkowania terenu i brak wody w najbliższej okolicy, w mieście już w starożytnych czasach rozwinęła się prawdopodobnie największa na świecie siatka podziemnej instalacji wodnej, zwana kanatem. Dzięki starożytnym budowniczym miasto ciągle zaopatrywane jest w wodę źródlaną, która płynie prosto z gór. W centrum miasta często spotykamy krany z pitną wodą.Woda w Iranie jest za darmo, przy upale to świetne rozwiązanie.
Szczerze powiem, że trochę bałam się jej picia.Woleliśmy bajecznie tani i być może najlepszy na świecie sok z granatów oraz sok z wiśni. Ku naszemu zaskoczeniu rujnującemu nasze dotychczasowe pojęcie o oriencie te soki nie były słodzone!

Położone na Jedwabnym Szlaku miasto miało swoje lata świetności. Pozostawione gdzieś na uboczu od zdarzeń politycznych i gospodarczych niewiele się zmieniło. Otoczone pustynią z dala od cywilizacji uniknęło wojen i podbojów.Warto zwiedzając miasto wspiąć się na dach jakiegoś budynku. Można wtedy zobaczyć piękną panoramę miasta. Zieleni tu niewiele, poza ogrodami Doulat Abad.

W 1272 roku Marco Polo odwiedza Yazd, wspominając je jako miejsce powstawania wysokiej jakości jedwabnych tkanin.

Włócząc się po zakamarkach miasta natkniecie się na wiele interesujących meczetów. Na uwagę zasługują również stare perskie restauracje, czasem wręcz spektakularne, naczęściej połączone z wielowiekowymi hotelami, z których najstarszy liczy sobie ponad 700 lat (budynek).

Fascynują nas liczne pasaże i arkady będące bazarami.W jednym z nich trafiliśmy na najpiękniejszą perską restaurację jaką udało nam się odwiedzić.

Kultura perska jest jedną z najstarszych na świecie i zwiedzając Yazd udało na się o tym przekonać. Miasto jest centrum religii zoroastriańskiej, nazywanej też zaratusztrianizmem lub mazdaizmem.

Refleksje po kilku latach?

Yazd się bardzo zmienia.Turystyka zmienia Yazd. Przybywa hoteli i restauracji. Buduje się chodniki, remontuje budynki, odnawia uliczki. Zaczyna brakować klimatu, który kilka lat temu wchłanialiśmy. Coraz mniej autentyczności, coraz więcej sztuczności. Mieszkańcy szybko się zorientowali, że turyści to pieniądz. Miasto, które trzeba zobaczyć, zwłaszcza, że również okolice Yazd mają bardzo wiele do zaoferowania.

Przecieram ze zdumienia oczy. Czy tu wszyscy noszą żałobę? Chodniki wypełnione są kobietami w czerni. Mają na sobie czadory. Czador to w dosłownym tłumaczeniu z perskiego oznacza „namiot”. Noszą je religijne kobiety. Okazuje się, że Yazd to jedno z najbardziej ortodoksyjnie religijnych miast Iranu. Ogromne czarne peleryny rozwiewa wiatr, pod nimi kobiety mają normalne ubrania, więc byłam zaskoczona, jak można w czasie upału w tym wytrzymać.

Stare miasto. Obok był sklep z dywanami i muzeum.

kobieta ,dziecko,cień,stare miasto,Yazd,Iran

Ten człowiek zarabiał na życie robiąc zdjęcia turystom ( w zasadzie wyłącznie irańskim) na tle Amir Chekhmag. Wyróżniał się zdecydowanie „artystycznym” wyglądem.

Świątynia zoroastriańska

To jedyna w Iranie i jedna z dziewięciu na świecie świątyń zoroastriańskich, mieszczących płomień o najwyższym stopniu świętości. Sanktuarium postawiono w 1934 roku. Na dziedzińcu jest fontanna oraz rosną sosny, cyprysy, cedry i mirt. Turyści wchodzą przez główne wejście. Wyznawcy zoroastrianizmu przez małe drewniane drzwi. Świątynia jest mała i niektórych może rozczarować.

Budynek jest niepozorny, przy hałaśliwej ulicy w nowej części Yazd i trudno go znaleźć. Najlepiej dojechać tam taksówką.

Zoroastrianizm to jedna z najstarszych, wciąż istniejących religii monoteistycznych. Założona przez Zaratusztrę, perskiego kapłana i proroka (jego zycie badacze umieszczają gdzieś między XIII a połową VI wieku p.n.e.).

Religia ta wywodzi się z pierwotnych wierzeń ludów indoeuropejskich, żyjących na terenach obecnego północnego Iranu. Muzułmanie nazywają jej wyznawców czcicielami ognia. Świętą księgą zaratusztrian jest Awesta, której najważniejszą część tworzą Gaty, zgodnie z wierzeniami napisane przez samego Zaratusztrę .

Zaratusztrianizm był religią państwową w istniejącym na terenie współczesnego Iranu i Iraku imperium Sasanidów.Wywarł on wyraźny wpływ na judaizm, a poprzez niego także na chrześcijaństwo i islam.Według części religioznawców istnieją poważne przesłanki do twierdzenia, że takie podstawowe zasady tych religii jak Sąd Ostateczny, wędrówka duszy po śmierci do piekła lub nieba, wiara w istnienie diabła i nadejście mesjasza powstały pod silnym oddziaływaniem zaratusztrianizmu. Upadek tej religii wiąże się z ekspansją islamu, na który po podboju arabskim przeszła większość Irańczyków. W samym Iranie pozostało obecnie ok. 40 000 zaratusztrian, cieszących się statusem konstytucyjnej mniejszości, w praktyce administracyjnej jednak często dyskryminowanych.

Etyka zaratusztriańska jest zbliżona do etyki chrześcijańskiej. Ogień stanowi szczególny obiekt kultu zaratusztrian. Jest podtrzymywany nieustannie od wielu lat. Świętość ognia wzrasta z czasem jego trwania. Jest symbolem czystości i sprawiedliwości.

Faravahar,światynia zoroastriańska,Yazd,Iran

Na fasadzie budynku widnieje Faravahar, przedstawia on postać bliską koncepcji Anioła Stróża w chrześcijaństwie. Trzy rzędy piór w rozłożonych skrzydłach oznaczają: dobre słowo, dobre myśli, dobre uczynki.To trzy fundamenty zoroastrianizmu.

Święty ogień,świątynia zoroastriańska ,Yazd,Iran

Święty ogień jest widoczny dla zwiedzających, ale znajduje się za grubą szybą, aby nie zanieczyściły go oddechy. Płomień podtrzymywany jest od 1500 lat.

Jest duże zapotrzebowanie na tego typu usługi.

Zaglądamy do sklepu.To w większości ręczne prace, ale mamy chyba inny gust.

Amir Czakmag. Jedna z wizytówek Yazd. Budowla z minaretami i trzema kondygnacjami była kiedyś teatrem religijnym. Znajduje się on w nowszej części miasta i jest pięknie oświetlony wieczorem. Mieszczą się w nim łaźnie, parę sklepów i restauracja, gdzie jedliśmy najlepsze w Iranie kebaby. Przed kompleksem rozpościera się plac z fontanną, będący ulubionym miejscem spotkań mieszkańców. Zwłaszcza wieczorem jest tu dużo ludzi. Niedaleko znajduje się również ciekawe Muzeum Wody i Muzeum Koranu.

Minarety tego meczetu są jedne z najwyższych w Iranie.

Trafiliśmy na końcówkę święta Aszura.To najważniejsze święto Szyitów. Między innym oprócz procesji, modłów i śpiewów…w wielkich garach gotuje się posiłki.