Myanmar – Świątynia Shwedogon

Zapraszamy do świątyni Shwedagon w Myanmar. Bangkok od Yangoon dzieli w linii prostej 560 km…i jakieś 70 lat , a to tylko początek podróży zarówno w przestrzeni, jak i w czasie gdy jechać będziecie do Birmy. Zapiski moje dotyczą wielu pobytów w tym kraju pomiędzy latami 1998, a 2010. Ci z Was więc, którzy odwiedzali ten kraj później, mogą się w swoich wspomnieniach nieco różnić, gdyż kilka ostatnich lat wprowadziło w tym kraju sporo zmian.

Po II Wojnie Światowej w późnych latach 40-tych i pięćdziesiątych wydawało się, że to Birma ma większe szanse na szybki rozwój od sąsiadującej Tajlandii. Brytyjskie panowanie wprowadziło w kraju szereg zmian, które mogły stać się zaczynem demokratycznej republiki, która znacznie łatwiej wprowadzić by mogła konieczne w kraju zmiany, niz sąsiadujące od wschodu nieco skostniałe i do cna przesiąknięte korupcją i nepotyzmem feudalne w tym czasie Królestwo Syjamu. Tak się jednak nie stało. Pycha i ambicja wyższych oficerów armii przekreśliła tę szansę i pchnęła Birmę w otchłań ubóstwa, nieszczęść i innych negatywnych skrajności. Kraj stał się swoistym konglomeratem operetkowo-baśniowej krainy z reżimem za nic mającym ludzkie życie ( z wyjątkiem własnego i swoich bliskich) za to upajającym się nadmiarem władzy i bogactwem. Kraj ten daleki od etnicznej jednolitości zawsze miał problem z mniejszościami etnicznymi, których jest tam bez liku. Reżim nie znał i znać nie chciał żadnej innej metody rozwiązywania tych konfliktów, niż przelew krwi. Ta metoda oczywiście nigdy w historii żadnym rozwiązaniem nie była. Widać to dzisiaj zwłaszcza w przypadku Rohinja, ale to tylko początek problemów, bo będzie ich w przyszłości znacznie więcej.

Google earth – Shwedogon z satelity. Widać  doskonale na zdjeciu zamysł architektoniczny. Jasna część to posadzka wyrównanego szczytu wzgórza. Tu na jednym poziomie widoczna jest stupa główna, jej obejście, cztery wejścia i wiodące do nich korytarze ( pokryte zielonymi dachami), oraz w części północno-wschodniej Pagoda Naung Taw Gyi . Widzicie tutaj również park otaczający całe wzgórze.

Pagoda od strony zachodniej.Shwedogon leży na najwyższym wzgórzu w pobliżu dawnego Rangoon. Dzisiaj miasto znacznie się rozbudowało i w jego obszarze znajdziecie wyższe wzgórza. Pagoda widoczna jest z niemal każdej części miasta – zwłaszcza nocą, kiedy jej mocne podświetlenie bardzo kontrastuje z raczej ciemnym siedmiomilionowym molochem.

Wróćmy jednak do Yangoon – miasta liczącego ( w zależności od źródła) 5-7 mln mieszkańców.

Dominującym krajobraz miasta punktem jest świątynia Shwedogon, zajmująca szczyt 40-50 metrowego wzgórza 3 km na północ od centrum. Świątynia w wielu aspektach jest największym na świecie buddyjskim obiektem sakralnym. Piszę, że ” w wielu aspektach ” gdyż tak naprawdę trudno byłoby przyjąć wyłącznie jeden parametr, który określiłby wielkość obiektu. Czy miałaby to być wysokość?, albo powierzchnia? – jeśli powierzchnia to czy wyłącznie ta kryta dachem, czy też ta jednorodnie zabudowana ( a co z satelitarnymi obiektami?). Jak sami widzicie nie jest prostym przyjęcie jednolitego kryterium. Ja za takie uznałem ilość wiernych, odwiedzających w ciągu roku. W tym aspekcie Shwedogon jest niepokonana nie tylko dla buddyzmu południowego ( theravada), ale buddyzmu w ogóle. Codziennie pielgrzymują tu tysiące wyznawców, a wielu z nich zostaje i nie opuszcza pagody przez całe lata. Wieczory i noce – zwłaszcza te okraszone pełnią Księżyca tworzą w Shwedogon mistyczną atmosferę, której nie doznałem nigdy w żadnym innym miejscu na świecie.

Pagoda od strony zachodniej

Legendy mówią, że dwóch braci – kupców z Okalapa (dziesiejszy Yangoon) dostało od żyjącego Buddy ( a właściwie jego czwartego wcielenia) osiem włosów i zadanie wybudowania świątyni w rodzinnym mieście wokół tych relikwii. Z tego wynika, że Shwedogon liczy sobie około 2.5 tys. lat. Źródła historyczne jednak wskazują na VI w n.e. jako początek pierwszej świątyni. Od tego czasu przebudowywano ją dziesiątki razy, chociaż główna stupa, licząca około 100 metrów wysokości liczy sobie z pewnością ponad 1000 lat i w swoim czasie była jedną z najwyższych budowli świata. Jest ona klasyczną budowlą tego rodzaju, kryjącą w swoim wnętrzu relikwie ( 8 włosów Buddy, o których wspominałem już wcześniej), do której nie ma dostępu.

Shwedogon od strony wschodniej ( Kandawgyi Lake)

Nie można wejść do środka stupy – to przestrzeń całkowicie zamknięta. Dla buddystów theravada świątynia pełni rolę nieco zbliżoną do tej, jaką ma Mekka dla muzułmanów. Każdy z pielgrzymów stara się ofiarować coś świątyni. Najczęściej są to płatki złota rozwalcowanego wręcz do grubości mierzonej w mikronach i wagi w mikrogramach. Taki płatek przykleja się do statui, lub stupy. Z biegiem lat i przepływem milionów pielgrzymów warstwa złota rośnie.Czasami ofiarodawcy bywają bardziej chojni – zwłaszcza dawne rodziny królewskie i bywało, że jednorazowo darowali czasem nawet kilkaset kilogramów złota. Obecnie ilość złota, jaką pokryte są stupy i statuy w Shwedogon szacuje się na ok. 60 ton. Charakterystyczny parasol Buddy wieńczący główną stupę zawiera około pół tony złota, ponad 5 tys. różnej wielkości brylantów, z których największy – 76 karatowego olbrzyma dojrzeć można nawet z poziomu świątynnej posadzki, czyli z około 130-140 metrów, jeśli uznamy, że umieszczony został na wysokości 100 metrów. Dodatkowo do ozdoby parasola użyto ponad 2000 tys rubinów i szafirów.

Południowe wejście do świątyni.

Gdy przyglądałem się Shwedogon naszła mnie raczej niezbyt miła konkluzja….wszyscy bogowie żądają złota…a może to tylko ich ziemscy przedstawiciele? Jedynym chyba wyjątkiem są kościoły chrześcijańskie tworzone na bazie Reformacji. Nie zdziwi Was chyba fakt, że często Shwedogon nazywana jest Złotą Pagodą?

Pagoda nocą

Pagoda nocą

Zapraszamy Was teraz do spaceru po najświętszej z birmańskich świątyń. Przyglądnijmy się Złotej Pagodzie z bliska.

Naung Taw Gyi Pagoda mieszcząca się w północno wschodnim rogu kompleksu. To miejsce dla tych, którzy szukają medytacji, lub modlitwy w odosobnieniu. Jest tu wiele nisz i załomów pozwalających odizolować sie od tłumu. Kiedyś również turyści mogli wejść na teren tej pagody. Dzisiaj jednak to teren przeznaczony wyłącznie dla modlących się buddystów.

Naung Taw Gyi Pagoda

Naung Taw Gyi Pagoda

Naung Taw Gyi Pagoda -wpływy tybetańskie

Naung Taw Gyi Pagoda -wpływy hinduskie

Naung Taw Gyi Pagoda

Obejście głównej stupy – po prawej w głębi stupa Naung Yaw Gyi

Obejście głównej stupy – po prawej w głębi stupa Naung Yaw Gyi

Widok od wejścia północnego. Po lewej ( poza kadrem) kompleks Naung Taw Gyi

Główna stupa otoczona jest podwójnym wieńcem małych stup

Główna stupa otoczona jest podwójnym wieńcem małych stup

Główna stupa otoczona jest podwójnym wieńcem małych stup

Małe stupy okalające kryjącą relikwie Buddy wielką stupę.

Ołtarzyk w jednej z małych stup. Mnisi bardzo szybko zaadaptowali tu nowoczesność w postaci led-ów 🙂

Do Shwedogon z terenu całej Birmy pielgrzymują liczni eremici. Na pielgrzymkę zakładają brązowe szaty stąd są łatwo rozpoznawalni.

W Pagodzie zostają parę dni, tygodni, miesięcy, a czasem wiele lat.

Bardzo liczna grupa odwiedzających światynię to oczywiście mnisi. W Birmie noszą oni szaty w różnych odcieniach bordo i amarantu. Właściwie kolor powinien być jeden, ale stopień sprania, oddziaływania światła słonecznego i wiele źródeł pozyskiwania materiału uczynił ten kolorystyczny uniformizm dosyć dyskusyjnym. Mnisi czasem wpadają do Shwedogon na chwilę, którą  nieprzewidywalne okoliczności potrafią wydłużyć do paru lat.

Ten mnich właśnie przybył

Modły w zakamarkach Naung Taw Gyi

Modły w zakamarkach Naung Taw Gyi

Modły w zakamarkach Naung Taw Gyi

Temu mnichowi dostarczyłem zdjęcia osobiście – 14 miesięcy po tym, jak je zrobiłem. Czekał na mnie w tym samym miejscu.

Mniszki w Myanmar noszą różowe szaty. One również są częstymi gośćmi w Złotej Pagodzie. Rzadko jednak zostają tu dłużej, niż parę godzin.

Shwedogon oczywiście przede wszystkim odwiedzają zwykli ludzie. Często przychodzą tu mieszkańcy samego Yangoon. Dla przyjeżdżających z całego Myanmaru pielgrzymów przebywanie w świątyni jest ogromnym przeżyciem – zwłaszcza jeśli przybywają tu po raz pierwszy.

Ten człowiek modli się w zakamarkach Naung Taw Gyi

Ten człowiek modli się w zakamarkach Naung Taw Gyi

Ten pogrążony w modłach człowiek przypominał mi raczej indiańskiego wodza, a nie Birmańczyka.

Ten pogrążony w modłach człowiek przypominał mi raczej indiańskiego wodza, a nie Birmańczyka.

LED-y zdominowały dekoracje świątyń w Birmie

Na terenie świątyni pracuje wielu fotografów robiących odwiedzającym pamiątkowe zdjęcia. Gdy byłem tam po raz ostatni w 2008 roku, ciągle jeszcze żaden z nich nie pracował na aparacie cyfrowym.

Wrzesień 2007 roku  – w czasie protestów mnichów w Birmie zginęło wielu ludzi. Równie wielu z nich zaginęło, czy też było torturowanych. Pomimo obecności żołnierzy w Shwedogon przy bramie wschodniej na kilka dni znalazło się miejsce na tablicę ukazującą brutalność reżimu.

Dzień w świątyni zaczyna się od jej sprzątania. Najczęściej robią to odwiedzające kobiety ( chociaż
zdarzają się również mężczyźni).
Ustawiają się zazwyczaj w 2, albo 3 rzędach i najpierw zamiatają posadzkę przechodząc najpierw dookoła głównej stupy, a potem w zakamarkach. Gdy skończą zamiatanie zaczynają czyszczenie na mokro zrobionymi impromptu mopami.

Do rytuałów należy wielokrotne polewanie wodą wizerunków bóstw

Nauki dla wiernych – te odbywają się w wielu miejscach świątyni w każdym czasie

Większość wiernych przed rozpoczęciem modlitw zapala kadzidła

Większość wiernych przed rozpoczęciem modlitw zapala kadzidła

Zwierzęta pojawiające się na terenie świątyni są nie tylko tolerowane, ale wręcz dokarmiane, chociaż to głównie gołębie starają się zdominować michę, czasami tylko dzieląc się z szarymi wiewiórkami 

Dla podróżnika, zainteresowanego historią naszej cywilizacji, Shwedogon jest jednym z miejsc must to see.

Szczególnie wieczorem i nocą odwiedziny w świątyni są wyjątkowym przeżyciem.

Szczerze polecamy.