Myanmar – wystawa fotograficzna na końcu świata

Wystawa fotograficzna na końcu świata to byłby niezły pomysł, pomyślałem jeszcze w czasie mojego drugiego pobytu w Ngapali. Tematem miała być wioska i jej mieszkańcy, a zdjęcia oczywiście byłyby tymi, które zrobiłem tam wcześniej.

Pomyślałem również, że byłaby to nie tylko wystawa, ale i pewien eksperyment socjologiczny. Byłem bardzo ciekaw jak zostanie przyjęta moja inicjatywa, czy nie zostanie potraktowana jak fanaberia jakiegoś tam turysty? W myślach zacząłem układać już plan przedsięwzięcia, jakkolwiek czy głębiej się w to zapuszczałem, tym więcej przeszkód zaczynałem dostrzegać.

Bodaj najtrudniejsze było tu przywiezienie w doskonałym stanie samych wydruków. W tym czasie nie było możliwe by odpowiedniej wielkości i jakości wydruki zrobić w Birmie. Nigdzie takich usług nie oferowano.Trzeba je więc przywieźć. No ale jak to zrobić w przypadku delikatnych zdjęć, bardzo czułych na dużą wilgotność i wysoką temperaturę? W dodatku podczas moich wyjazdów Myanmar nigdy nie był krajem, który mogłem odwiedzić jako pierwszy, a samo Ngapali musiało być raczej w końcu pobytu. No i tak byłem tam jeszcze dwa razy i swoimi planami podzieliłem się z paroma wcześniej poznanymi mieszkańcami. Oni zapewniali mnie, że będzie to co najmniej „wioskowe wydarzenie miesiąca” i że nie mam się martwić o jakiekolwiek negatywne przyjęcie.

Upłynęło jeszcze parę lat. Przyszedł rok 2008. W jego połowie wiedziałem już, że ponownie będę w Birmie, oraz że będę miał czas, by zajechać na tydzień do Ngapali. W sklepie z materiałami biurowymi kupiłem tuby do przechowywania projektów wykonane z grubego i mocnego kartonu. Do tego kilkanaście paczek silikonowego żelu, który miał kontrolować wilgotność wewnątrz tub. Wybrałem zdjęcia, które chciałem zabrać i oddałem pliki do wydruku. Tą część przygotowań zakończyłem na niemal miesiąc przed wyjazdem…dla mnie to prawdziwy rekord, gdyż zwykle zostawiam wszystko na ostatnią chwilę.

Był listopad. W Adelaide zaczynało się lato, a ja wylatywałem do Hongkongu, skąd po paru dniach promem do Macau. Tam spędziłem noc i przeleciałem dalej do Bangkoku, gdzie spotykałem się ze znajomą. W mieście Aniołów spędziliśmy 2 dni i przelecieliśmy do Rangunu w Birmie. Tam zdecydowaliśmy sie na całą trasę wynająć samochód i po 3 dniach w Rangunie wyruszyliśmy do Jeziora Inle, później do Mt Popa, Bagan i w końcu po nocy spędzonej w Pyain wyjechaliśmy do Ngapali. Ten ostatni odcinek jest dosyć szczególny nawet, jak na warunki birmańskie. Licząca 250km trasę przejechaliśmy w blisko 18 godzin, co dało nam średnią prędkość przejazdu w granicach 14k/h. To piękna trasa wiodąca poprzez góry pokryte dziewiczą dżunglą. Pewnie nie wiedzieliście, że północna Birma należy do najbardziej zalesionych terenów świata.

Wreszcie już nocą dojeżdżamy do Ngapali. Okazuje się, że w miejscu, w którym zawsze się zatrzymywałem jest wolny pokój, a do tego mój ulubiony – wychodzący na plażę ( wtedy jeszcze nie dało się zarezerwować w Birmie pokoju poprzez internet, z wyjątkiem kilku największych hoteli w Rangunie, Mandalay, Bagan i Inle Lake)  – „zakotwiczamy” więc w Royal Motel. Dlaczego w nazwie jest słowo motel sugerujący, że przybywają tu zwykle turyści zmotoryzowani?  O tym nie mam pojęcia i w zasadzie nikt z obsługi również, z managerem włącznie. Następnego dnia od rana zajęci jesteśmy poszukiwaniem miejsca na wystawę. Ktoś zaproponował miejscową gospodę i zaręczył, że właściciel z całą pewnością się zgodzi.  No i faktycznie zgodził się, a nawet chętnie zajął się następnym problemem – poszukiwaniem i skompletowaniem materiału do konstrukcji tablic, na których chciałem wywiesić zdjęcia. 

Konstrukcja tablic, oraz ich zamocowanie zakończyliśmy około południa następnego dnia. Tak więc mogliśmy ogłosić „termin „wernisażu na późne popołudnie tego samego dnia. Nasz „karczmarz” nagrał na magnetofonie kasetowym wiadomość o wystawie, po czym jeden z jego pracowników bierze rikszę z zamontowaną na niej tubą i jeździ tym krzykliwym urządzeniem po całej wiosce i plaży zapowiadając to „wielkie wydarzenie”. 

Fotografie z moich czterech poprzednich pobytów obejmowały lata 1998 do 2007. Wiele  widocznych na nich osób już w wiosce nie mieszkało. Byli też tacy, którzy już niestety nie żyli. Jednak większość ciągle tu mieszkała i chyba wszyscy przybyli, by móc zobaczyć zarówno siebie sprzed paru lat, jak i swoich znajomych, czy też by powspominać tych, których już nie było.

Na wernisaż ( wiem, wiem, to szumne słowo, no ale wiecie…wystawa, więc odpowiedni słownik obowiązuje) zamówiłem u karczmarza 200 litrową beczkę piwa. On przekonywał mnie do 100 litrowej, bo 200 litrów nie da się w tej wiosce wypić, lecz ja byłem uparty. No i znowu – wernisaż, a tu piwo…a feee! Zrozumie mnie jednak każdy, kto chociaż raz spróbował birmańskiego wina :D. Już po 3 godzinach od rozpoczęcia okazało się, że beczka zaświeciła pustkami …no i jak tu wierzyć karczmarzom? 🙂 

W każdym razie mogę pochwalić się tym, że wystawę odwiedziły prawdziwe tłumy. Publiczność zarówno lokalna, jak i również z szerokiego świata, bo o wystawie dowiedzieli się turyści przebywający w ośrodkach wypoczynkowych przy pobliskich plażach. 

Kilkoro mieszkańców było bardzo wdzięcznych za to, że raz pierwszy ktoś z zagranicy potraktował ich nie jak potrzebujących wsparcia biedaków, ale jak ludzi potrzebujących czegoś więcej, niż tylko strawy i dachu nad głową. Wystawa była ponoć największą niereligijną imprezą zorganizowaną kiedykolwiek w Ngapali. Była też pierwszą wystawą fotograficzną nie tylko w tej rybackiej wiosce ( no i położonym obok kurorcie), ale najprawdopodobniej pierwszą wystawą fotograficzną w birmańskim stanie Rakhine.

Zdjęcia oglądać można było przez 3 dni. Po tym czasie stały się własnością tych, których przedstawiały, lub ich rodzin. To było ogłoszone w momencie otwarcia wystawy i zainteresowani szybko zrobili sobie listę, na której rezerwowali sobie zdjęcia. Dla większości z nich były to pierwsze w życiu zdjęcia które ich przedstawiały, a nie były fotografiami niezbędnymi do wyrobienia dokumentów. Za pomoc w zorganizowaniu tego wydarzenia dziękuję mojej ówczesnej towarzyszce W. Romanowskiej, która włożyła wiele wysiłku, by wydarzenie doszło do skutku i stało się wioskowym „hitem”.